Na co warto zwrócić uwagę przy projektowaniu oświetlenia i gniazd w nowoczesnej kuchni.
Kuchnia to jedno z pomieszczeń, gdzie funkcjonalność ma decydujące znaczenie. Z tego powodu warto przemyśleć projekt instalacji elektrycznej zarówno pod względem wygody użytkowania jak i bezpieczeństwa.
Projekt instalacji elektrycznej warto poprzedzić projektem wystroju wnętrz – ustaleniem gdzie i jakie sprzęty będą ustawione, jak będą użytkowane, jakie mają wymagania.
Urządzenia AGD
Część sprzętu AGD jest w kuchni ustawiona na stałe i znane są ich wymagania odnośnie instalacji elektrycznej. Niektóre wymagają indywidualnego zasilania i zabezpieczenia – np. płyta indukcyjna, piekarnik, kuchenka mikrofalowa, zmywarka, lodówka, podgrzewacze wody.
Płyta indukcyjna – zazwyczaj wymaga indywidualnego zabezpieczenia i zasilania. Warto przewidzieć miejsce jej montażu i w doprowadzić zasilanie z rozdzielnicy do dedykowanej puszki. W przypadku płyt 2-fazowych pozostałą fazę można wykorzystać do zasilania np. piekarnika lub zmywarki lub innego urządzenia 1-fazowego w pobliżu. W przypadku płyt indukcyjnych stosujemy wydzielone obwody.
Oddzielny obwód warto przewidzieć dla lodówki, zmywarki, kuchenki mikrofalowej, piekarnika, podgrzewacza wody – czyli urządzeń których ciągłość działania jest ważna – np. lodówka. Urządzenia które łącznie mają moc pozwalającą pracować na jednym zabezpieczeniu B16A – czyli w praktyce 3,6kW można pogrupować w jednym obwodzie. W przypadku urządzeń do zabudowy warto wziąć pod uwagę, że ewentualna awaria będzie wymagała odłączenia urządzenia, którego wtyczka może być trudno dostępna. Natomiast zwarcie spowoduje zadziałanie zabezpieczenia i uniemożliwi korzystanie ze wszystkich urządzeń w tym obwodzie. To może istotnie ograniczyć funkcjonalność do czasu wymontowania i odłączenia urządzenia. Osobny obwód pozwala w takim przypadku na korzystanie z pozostałych urządzeń.
W przypadku niektórych uszkodzeń możliwe jest zadziałanie wyłącznika różnicowo-prądowego bez możliwości załączenia zasilania dla chronionego nim obwodu. W takim przypadku warto mieć możliwość odłączenia uszkodzonego obwodu lub urządzenia w rozdzielnicy. Wymaga to ingerencji w instalację, jednak często pozwala na przywrócenie znacznej części funkcjonalności kuchni.
Niektóre urządzenia do zabudowy nie pozostawiają z tyłu miejsca na podłączenie do gniazda – np. niektóre zmywarki – dla tych urządzeń warto przewidzieć podłączenie za urządzeniem zajmującym mniej miejsca.
Ze względu na wilgoć czy możliwość zalania warto stosować gniazda o podwyższonej klasie odporności (IP44), nawet jeśli przepisy tego nie wymagają.
UWAGA: W przypadku niektórych urządzeń producent podaje w instrukcji instalacji wytyczne i wymagania. Warto się z nimi zapoznać na etapie projektu.
Gniazda ogólnego przeznaczenia
Pod tą nazwą kryją się wszystkie gniazda, które nie są dedykowane konkretnemu urządzeniu. W kuchni możemy mieć wiele urządzeń o znacznej mocy – np. czajnik elektryczny, ekspres do kawy, roboty kuchenne, kuchenki mikrofalowe, wypiekacze, opiekacze, frytkownice, gofrownice, itp. Zazwyczaj są używane na blatach kuchennych czy stołach i właśnie tam (w pobliżu miejsca ich użytkowania) najlepiej umieścić gniazda do ich zasilania – np. nad blatem. Ze względu na moc urządzeń warto doprowadzić kilka obwodów osobno zabezpieczonych oraz odpowiednią ilość gniazd, aby można było jednocześnie bezkonfliktowo korzystać jednocześnie z potrzebnych urządzeń.Zbyt mała ilość niezależnie zabezpieczonych obwodów może powodować zadziałanie zabezpieczeń i przerwanie działania urządzenia.
W miejscach narażonych na kontakt z wodą lub wilgoć lepiej stosować gniazda o podwyższonej klasie odporności (IP44), nawet jeśli przepisy tego nie wymagają. Np. nad blatem roboczym.
Warto także przewidzieć odpowiednią ilość gniazd na ścianach – do podłączenia np. odkurzacza. Jeśli kuchnia spełnia jednocześnie rolę jadalni warto zapewnić dodatkowe gniazda.
Oświetlenie
Ze względu na komfort użytkowania warto zapewnić odpowiednio intensywne oświetlenie miejsc roboczych. Barwa światła też ma znaczenie – lepiej wybrać neutralną lub słoneczną lepiej oddającą naturalne barwy produktów spożywczych i składników potraw, a także samych potraw.
Jako oświetlenie nad blatami dobrze się sprawdzają LED-owe paski montowane pod szafkami. Ze względu na możliwą wilgoć lepiej stosować paski i niskim napięciu – 12 lub 24V, a sam zasilacz zamontować w większej odległości od źródeł wody – np. w rozdzielnicy. Warto zastosować regulację jasności – płynną lub skokową.
W przypadku wysp można zastosować oprawy wiszące, zwracając uwagę na ich umiejscowienie – oddziaływanie na nie urządzeń pod oprawami – np. czajniki, kuchenki, itp wydzielające parę lub opary tłuszczu.
Oświetlenie ogólne warto zastosować z możliwością regulacji jasności. W większych pomieszczeniach warto zainstalować większą ilość niezależnie załączanych opraw w celu uzyskania równomiernego lub celowo nierównomiernego oświetlenia.
W przypadku pomieszczeń pełniących także rolę jadalni oprawy warto umieścić także nad stołem, a także zastosować regulację jasności i barwy światła dla zapewnienia odpowiedniej jasności lub klimatu w pomieszczeniu. Podczas gotowania przydatne może być mocniejsze światło niż podczas romantycznego wieczoru.
Podobnie jak w przypadku gniazd warto stosować oprawy o podwyższonej klasie odporności, szczególnie nad blatem lub stołem roboczym. Dodatkowym aspektem może być łatwość czyszczenia opraw i odporność na środki czystości. Dotyczy to także łączników i sterowania oświetleniem – w kuchni jest większe ryzyko zabrudzenia i warto mieć możliwość łatwego usunięcia brudu.
Dodatkowo warto pomyśleć o oświetleniu akcentowym w celu doświetlenia lub zaakcentowania wybranych stref w kuchni lub stworzeniu odpowiedniego nastroju.
